Nhằm bảo
vệ hành tinh chung, một văn bản thỏa thuận gọi là Nghị
định thư Kyoto đã được thông qua tại Nhật Bản vào
năm 1997. Nghị định thư chính thức có hiệu lực ngày
16/2/2005, quy định đến năm 2012 các nước công nghiệp
phải giảm lượng khí thải nhà kính trung bình 7 - 8% so
với lượng khí thải năm 1990.
Các quốc gia đặt hy vọng
vào vai trò và ý nghĩa rất tích cực của Nghị định
thư Kyoto, nhưng trên thực tế cho đến nay vẫn tỏ ra khó
khả thi. Diễn biến khí hậu trên trái đất vẫn tiếp
tục theo chiều hướng xấu. Một báo cáo mới nhất của
Liên Hợp Quốc cho thấy: Lượng khí thải CO2đã tăng thêm 20% từ năm 2000. Gần đây nhất, một dự án nghiên cứu củaNgân hàng Thế giới cũng chỉ ra nhiệt
độ trái đất đã tăng thêm 4 độ C so với thời kỳ
trước khi ngành công nghiệp thế giới bùng nổ (sau thập
niên 1950), và cao hơn mục tiêu 2 độ C đặt ra bởi Liên
Hiệp Quốc trước đây.Trong tình thế Nghị định thư
Kyoto, công cụ để ràng buộc các nước có trách nhiệm
trong việc bảo vệ khí hậu toàn cầu, sẽ hết hiệu lực
vào cuối năm 2012 này, các nước chạy đua với thời
gian và hy vọng cho ra đời một thỏa thuận quốc tế mới
gia hạn cho Nghị định, nhằm cắt giảm lượng khí thải
nhiều hơn và bảo vệ môi trường trái đất hiệu quả
hơn. Tuy nhiên, qua nhiều kỳ họp, trong những năm gần
đây, vẫn chưa có một thỏa thuận chung cụ thể nào
được ký kết giữa tất cả các bên. Cho đến nay, chỉ
Liên minh châu Âu (EU), Úc, Na Uy, Thụy Sĩ tán đồng việc
cắt giảm cụ thể.
Đến Hội
nghị Doha năm 2012, dù thống nhất kéo dài Nghị định
thư Kyoto, nhiều nước vẫn chỉ dừng ở tuyên bố chung
chung không mang tính ràng buộc về việc cắt giảm khí
thải. Đặc biệt, hai nước lớn chiếm lượng khí nhà
kính phát thải lớn nhất, Mỹ và Trung Quốc, vẫn đứng
ngoài sự ràng buộc pháp lý của Nghị định thư “hậu
Kyoto”. Tiếp đến, các nước Nga, New Zealand, Canada và
Nhật Bản từ chối ký vào quyết định gia hạn Nghị
định thư Kyoto. Như vậy, Nghị định này sẽ không có
hiệu lực pháp lý đối với trên 80% tổng lượng khí
thải của thế giới. Đây là sự thất vọng lớn nhất
mà Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của
Liên Hiệp Quốc năm nay COP - 18, cũng như các Hội nghị
trước đây như COP-17 ở Durban (Nam Phi), COP - 16 ở Cancun
(Mexico), COP - 15 ở Copenhagen (Đan Mạch)… mang lại. Tuy
vậy, như lời tuyên bố của đại diện nước chủ nhà
Qatar, Hội nghị COP-18 đã đạt được một số điểm
nhất trí có ý nghĩa nhất định thể hiện trong Hiệp
định Doha, còn gọi là Nghị định thư Kyoto II hay hậu
Kyoto. Trước hết, thời hạn thực hiện Nghị định thư
Kyoto (hết hạn vào ngày 31/12/2012) được kéo dài từ
ngày 1/1/2013 đến hết ngày 31/12/2020. Ngoài ra, các nước
có liên quan gồm Liên minh châu Âu dẫn đầu là nước
Đức, Croatia, Iceland và tám nước công nghiệp hóa chiếm
15% khí thải thế giới cam kết giảm khí thải chậm nhất
vào năm 2014.
Một nội
dung khác mà các nước đang phát triển đòi hỏi là các
nước phát triển cam kết rõ ràng nâng trợ cấp lên đến
100 tỉ đô la mỗi năm nhằm đối phó và khắc phục hậu
quả gây ra bởi hiện tượng biến đổi khí hậu. Nhưng
các nước phát triển viện lý do đang gặp khó khăn tài
chính không sẵn sàng chi thêm các khoản tiền lớn. Mặt
khác, họ cũng chưa sẵn sàng công bố cụ thể về mức
và thời hạn phân bổ khoản tiền trợ cấp nói trên.
Hội nghị
COP-18 năm nay ở Doha, dù đã đạt được một số điều
thống nhất, nhưng rõ ràng còn quá nhiều bất đồng giữa
những nước giàu và các nước nghèo, giữa các nước
phát triển và đang phát triển và cả giữa những nước
lớn đang gây ô nhiễm khí nhà kính nhiều nhất.
Bài toán mâu
thuẫn giữa lợi ích riêng quốc gia và lợi ích chung toàn
thế giới quả là bài toán khó của “muôn đời”. Và
lời giải cho bài toán đó còn để lại ở “thì”
tương lai.
Trần Minh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét